منظور از عملکرد اپلیکیشن چیست؟! چه راهکارهایی برای بهبود عملکرد یک اپلیکیشن وجود دارد؟

اگر از توسعه‌دهندگان اپلیکیشن بخواهید که یکی از دلایل عدم بازگشت کاربران به یک اپلیکیشن را نام ببرند، احتمالاً دلیل آن را مربوط به یکی از عوامل زیر می‌دانند:

• تجربه‌ی کاربری
• تبلیغات در اپلیکیشن
• طراحی اپلیکیشن

در نگاه اول شاید هرکدام از این پاسخ‌ها درست به نظر برسند اما در واقعیت هر سه اشتباهند.

قبل از اینکه دلیل عدم بازگشت کاربران به اپلیکیشن را مربوط به مواردی مانند تجربه کاربری، تبلیغات و یا طراحی بدانید، توجه کنید که اپلیکیشن شما ابتدا باید عملکرد مناسبی داشته باشد. اگر اپلیکیشنی عملکرد ضعیفی داشته باشد، به برند و کاربران بالقوه‌ی آن آسیب می‌رساند؛ بنابراین، دلیل شماره یک عدم بازگشت کاربران به یک اپلیکیشن، عملکرد ضعیف آن است.

یکی از مهم‌ترین عوامل برای موفقیت یک اپلیکیشن موبایل، بهینه‌سازی مداوم عملکرد آن است. بنابراین اگر اپلیکیشنی دارید که کاربری به آن نیاز دارد اما راه‌اندازی آن توسط کاربرتان بیش از ۵ ثانیه زمان می‌برد، به ‌احتمال‌ زیاد آن کاربر را از دست خواهید داد چون می‌توان گفت عملکرد اپلیکیشن ضعیف بوده است (برای مشاهده‌ی منبع این آمار به این لینک مراجعه کنید).

عملکرد یک اپلیکیشن به زمانی که برای نصب و راه‌اندازی آن نیاز است و حجمی که روی گوشی اشغال می‌کند و موارد بیشتر دیگری بستگی دارد.

منظور از عملکرد اپلیکیشن موبایل چیست؟

گاهی برای اینکه موضوعی را متوجه شوید ابتدا باید بدانید که آن موضوع شامل چه چیزهایی نمی‌شود!

وقتی درمورد عملکرد یک اپلیکیشن صحبت می‌کنیم، ما در مورد شاخص‌ عملکرد کلیدی (KPI) صحبت نمی‌کنیم، بلکه تنها درمورد عملکرد صحبت می‌کنیم. مقدار باتری‌ای که اپلیکیشن شما از گوشی کاربر کم می‌کند، مدت‌زمانی که برای نصب و راه‌اندازی آن طول می‌کشد و سرعت واکنش به تعاملات کاربر داخل اپلیکیشن، از جمله مواردی است که می‌توان به‌عنوان عملکرد یک اپلیکیشن در نظر گرفت.

مثلا این سناریو را در نظر بگیرید: شما در حالی خانه را ترک کرده‌اید که وقت کافی برای درست کردن صبحانه نداشته‌اید؛ بنابراین تصمیم می‌گیرید که از یک اپلیکیشن سفارش آنلاین غذا استفاده کنید. اگر زمان نصب اپلیکیشن و مراحل طی کردن تکمیل سفارش غذا به‌کندی پیش برود و وقت زیادی را از شما بگیرد (یعنی زمانی بیشتر از اینکه بخواهید در خانه یا به صورت حضوری از مغازه‌ای صبحانه تهیه کنید) شما احتمالاً از سفارش دادن غذا منصرف می‌شوید و تصور بدی از آن اپلیکیشن در ذهن شما باقی خواهد ماند و دیگر هرگز از آن استفاده نخواهید کرد.

این را درنظر بگیرید که عملکرد یک اپلیکیشن تنها به مراحل راه‌اندازی و نصب آن محدود نمی‌شود؛ بلکه اینکه اپلیکیشن در مراحل بعدی چطور کار می‌کند، لود آن چقدر سریع است و چطور به تعاملات کاربر داخل اپلیکیشن پاسخ می‌دهد، جزو عملکردهای یک اپلیکیشن تعریف می‌شود.

واقعا عملکرد یک اپلیکیشن چقدر مهم است؟

آمارها نشان می‌دهد که بیشتر کاربران اپلیکیشن (۷۰ درصد)، درصورتی‌که بارگذاری آن بیش‌ از حد طول بکشد، اپلیکیشن را رها می‌کنند (برای مشاهده‌ی منبع این آمار به این لینک مراجعه کنید.) ۱ ثانیه تأخیر در پاسخ می‌تواند منجر به کاهش ۷ درصدی در تبدیل شود و تقریباً از هر دو اپلیکیشن یک اپلیکیشن در ماه اول نصب، حذف نصب می‌شوند (برای مشاهده‌ی منبع این آمار به این لینک مراجعه کنید.)

بنابراین عملکرد یک اپلیکیشن می‌تواند عامل موفقیت یا شکست آن باشد، زیرا مستقیماً با استفاده‌ی طولانی‌مدت و بازگشت کاربر به اپلیکیشن (Retention) مرتبط است.

دوباره سناریوی بالا را در نظر بگیرید و فرض کنید اپلیکیشن زمان بارگذاری اولیه‌ی سریعی داشت و اکنون در حال استفاده از آن هستید و برای سفارش صبحانه‌ روی منوی مربوط به آن کلیک می‌کنید اما هیچ اتفاقی نمی‌افتد یا درواقع ۱۰ ثانیه طول می‌کشد تا اپلیکیشن گزینه‌های مربوط به صبحانه و انواع مختلف آن را به شما نشان دهد، شما به احتمال زیاد متوجه این ۱۰ ثانیه نخواهید شد چون قبل از آن اپلیکیشن را ترک کرده‌اید!

می‌توان گفت که عملکرد یک اپلیکیشن فقط مربوط به زمان بارگذاری اولیه نیست و باید در تمام فرایند سفر کاربر عملکرد خوبی داشته باشد.

درحالی‌که موارد فوق فقط یک مثال است، اما آمار نشان می‌دهد که ۴۰ درصد از کاربران پس از تجربه‌ی ناموفق با یک اپلیکیشن، به سراغ اپلیکیشن رقیب می‌روند (برای مشاهده‌ی منبع این آمار به این لینک مراجعه کنید). درواقع عملکرد ضعیف یک اپلیکیشن نه تنها منجر به از دست دادن آن کاربر می‌شود، بلکه باعث می‌شود به کاربران رقیبتان افزوده شود. پس روشن است که عملکرد اپلیکیشن تا چه اندازه اهمیت دارد.

راهکارهایی برای بهبود عملکرد یک اپلیکیشن

از آنجایی‌که ما فقط تجربه‌ی استفاده‌ی کاربر از اپلیکیشن را به عنوان عملکرد اپلیکیشن مد نظر قرار می‌دهیم، معمولاً آن را با UX اشتباه می‌گیریم؛ اما درواقع این‌طور نیست و عملکرد یک اپلیکیشن هم مربوط به UX و هم مربوط به UI آن خواهد بود.

مثلاً به سناریوی بالا که مشتری اپلیکیشن سفارش غذا را به خاطر لود نشدن آن رها کرد دقت کنید. تصور کنید که اپلیکیشن لود شده است و کاربر مشغول به تعلامل و کار کردن با آن می‌شود و همه‌چیز تا زمان رفتن به درگاه برای پرداخت آنلاین به‌درستی پیش می‌رود. اگر این اپلیکیشن در اوج فعالیت کاربر (در اینجا منظور از اوج فعالیت کاربر، رفتن به درگاه برای پرداخت است) از کار بیفتد، یک مشکل بزرگ عملکردی برای آن محسوب می‌شود.

فاکتورهای مد نظر برای عملکرد خوب یا بد یک اپلیکیشن طیف گسترده‌ای دارد، سرعت پایین در لود اپلیکیشن، از کار افتادن آن در زمان‌های حساس، نحوه‌ی عملکرد صفحات مهم داخل اپلیکیشن (مانند درگاه پرداخت) و … از جمله‌ی آنها هستند.

بهینه‌سازی اپلیکیشن موبایل مستلزم آن است که هم سیستم سمت اپلیکیشن و هم دستگاه موبایل بهترین عملکرد را داشته باشند. ما برای کمک به شما به منظور بهبود عملکرد اپلیکیشنتان، در اینجا به چند نکته‌ی مهم پرداخته‌ایم:

۱. نحوه‌ی عملکرد شبکه را در نظر بگیرید.

هنگامی‌که صحبت از اپلیکیشن موبایل می‌شود، اولین چیزی که باید مد نظر بگیرید عملکرد آن در شبکه‌هایی مانند Wi-Fi، ۴G یا ۵G است.

هنگام بهینه‌سازی اپلیکیشن‌های موبایل، اولین چیزی که باید به آن بپردازید، درک نحوه‌ی عملکرد آن در شبکه‌های مختلف و بهبود آن است. نکات زیر در این رابطه از اهمیت بالایی برخوردارند:

بهینه‌سازی سرعت شبکه و زمان واکنش اپلیکیشن به تعاملات کاربر

این یک واقعیت است که کاربران هنگام مواجه شدن با سرعت پایین لود یک اپلیکیشن صبر زیادی نخواهند داشت و آن را ترک می‌کنند! توسعه‌دهندگان باید قبل از بروز مشکلات و خراب شدن تجربه‌ی کابری، اطمینان حاصل کنند که اپلیکیشنشان می‌تواند در شبکه‌های مختلف کار کند.

چند راه برای بهبود سریع عملکرد اپلیکیشن وجود دارد که در زیر به آنها اشاره کرده‌ایم:

• تعداد لینک‌های ریدایرکت در صفحه‌نمایش را کاهش دهید.
• اگر زمان پاسخ سرور بک‌اند کند باشد، اپلیکیشن شما کند خواهد بود. ساده‌ترین راه برای جلوگیری از این امر، اجتناب در استفاده از خدمات هاست رایگان و ضعیف است که حداقل پشتیبانی را ارائه می‌دهند. آسان‌ترین راه‌حل این است که روی سرورهایی با کارایی بالا سرمایه‌گذاری کنید که از این قبیل مشکلات جلوگیری کند.
• استفاده از سرورهای پشتیبان تضمین می‌کند که حتی اگر سرور اصلی شما از کار بیفتد، داده‌های کاربر در خطر نخواهند بود و کاربران می‌توانند همیشه به اپلیکیشن دسترسی داشته باشند، و اینکه سرعت مورد انتظار کاربران در مرحله‌ی راه‌اندازی و بارگذاری اپلیکیشن را نیز تامین خواهد کرد.

جلوگیری از هنگ کردن اپلیکیشن (app crash)

از کار افتادن و هنگ کردن یک اپلیکیشن در اوج استفاده‌ی یک کاربر یک اتفاق بسیار مهمی است و بیشترین ضربه را به اپلیکیشن می‌زند. بهترین راه برای رسیدگی به این موضوع، ارزیابی و جمع‌آوری و رسیدگی مداوم به داده‌ها در موارد زیر است:

• درصد کاربرانی که در یک زمان معین با از کار افتادن اپلیکیشن مواجه می‌شوند.
• هرچند وقت یک‌بار اپلیکیشن در مدت‌زمان معینی از کار می‌افتد.
• نرخ مصادف شدن زمان هنگ اپلیکیشن و خطاهای شبکه ناموفق

در بک‌اند، توسعه‌دهندگان باید اساسی‌ترین دلایل از کار افتادن اپلیکیشن را نیز بررسی کنند:

• تعداد درخواست‌هایی که یک اپلیکیشن باید برای تکمیل درخواست کاربر برای سرور ایجاد کند؛ هر چه درخواست‌ها بیشتر باشد، احتمال بیشتری برای کاهش سرعت اپلیکیشن و از کار افتادن آن وجود دارد. بنابراین ساده‌ترین راه بهبود عملکرد اپلیکیشن در بک‌اند، کاهش و محدود کردن تعداد درخواست‌هایی است که یک اپلیکیشن باید برای سرور ایجاد کند.

۲. عملکرد دستگاه را بررسی کنید.

نتیجه‌ی عملکرد بخش فرانت را می‌توان آشکارا دید، اما مشکلات می‌تواند همچنان در بخش بک‌اند وجود داشته باشند؛ اپلیکیشن‌هایی که باگ دارند، اپ‌هایی که باعث تحلیل رفتن باطری می‌شوند یا حافظه‌ی زیادی از گوشی را اشغال می‌کنند، نیاز به بهینه‌سازی فوری دارند اما ابتدا باید خود دستگاه موبایل را ارزیابی کرد و مطمئن شد که مشکل از سمت آن نباشد.

بهینه‌سازی زمان اجرا شدن صفحات

این یک واقعیت است که کاربران از سرعت بالای یک اپلیکیشن استقبال می‌کنند، اما اگر اپلیکیشن خوب اجرا نشود چه اتفاقی می‌افتد؟ اینکه کاربر با چه سرعتی می‌تواند با اپلیکیشن یا صفحه‌ای تعامل داشته باشد و از آن استفاده کند؟ حتی اگر اپلیکیشن راه‌اندازی شود و صفحات در حال بارگیری باشند، اگر کاربر نتواند از آن استفاده کند چه فایده‌ای دارد؟ توسعه‌دهندگان باید موارد زیر را در نظر بگیرند:

• آیا اپلیکیشن در سیستم‌عامل‌ (Apple/Android) یا اندازه‌ صفحه‌نمایش‌های مختلف به‌خوبی اجرا می‌شود؟ مثلا محتوای ایجادشده برای صفحه‌ی دسکتاپ احتمالاً روی صفحه‌نمایش تلفن همراه به‌خوبی اجرا نمی‌شود؛ بنابراین هنگام توسعه‌ی یک اپلیکیشن، تصاویر باید مقیاس مناسبی داشته باشند تا برای اجرا در هر دستگاهی با مشکل روبه‌رو نشوند.
• اندازه‌ی تصویر و فونت چقدر سازگار است؟ سازگاری فونت و تصویر یکی از راه‌های آسان برای بهبود زمان‌ اجرای صفحات است. یکسان‌سازی فونت و اندازه‌ی تصویر، تغییر اندازه‌ی صفحه را در حین پیمایش صفحات محدود می‌کند و به کاربران اجازه می‌دهد تا فورا با اپلیکیشن تعامل برقرار کنند.

ایجاد محدودیت برای مصرف انرژی و حافظه‌ی دستگاه

حافظه و عمر باتری موبایل برای کاربران موبایل بسیار مهم است. هرچه یک اپلیکیشن حافظه کمتری اشغال کند و باتری کمتری استفاده کند، به این معنی است که UX بهتری دارد. از جمله مواردی که باید در این رابطه درنظر گرفت در زیر آمده است:

• نشت حافظه (Memory leaks) و پوش نوتیفیکیشن‌ (Push Notification) دو نمونه از مواردی هستند که می‌توانند بر مصرف حافظه تأثیر بگذارند.
• استفاده‌ی مداوم از اپلیکیشن می‌تواند مصرف باتری را بالا ببرد، بنابراین باید در مرحله‌ی توسعه‌ی اپلیکیشن مطمئن شوید که از استانداردهای عدم مصرف انرژی غیرضروری پیروی می‌کنید. از طرف دیگر به کاربرانتان برای خاموش کردن GPS و بلوتوث زمانی که از آن‌ها استفاده نمی‌کنند هشدار دهید، این کار باعث می‌شود تا باتری گوشیشان حفظ شود و آنان بابت این کار از اپلیکیشن شما به عنوان یک برنامه‌ی دوست‌داشتنی یاد کنند.

نکات کلیدی در بهبود عملکرد یک اپلیکیشن

بهترین راه برای راضی نگه‌داشتن کاربران و حفظ آن‌ها به‌عنوان مشتری این است که توسعه‌دهندگان دائماً روی بخش فرانت‌ که مستقیماً با آنچه در بک‌اند اتفاق می‌افتد مرتبط است فکر کنند و بالعکس.

از کار افتادن اپلیکیشن در زمان اوج فعالیت کاربر منجر به تجربه کاربری بدی می‌شود؛ علت این خرابی می‌تواند در بخش بک‌اند شما باشد اما این قسمت فرانت‌ است که با عواقب آن مواجه می‌شود. همچنین باید به یاد داشته باشیم که بهینه‌سازی اپلیکیشن‌ها به ظرفیت‌های شبکه و دستگاه نیز متکی است.

نکات زیادی در رابطه با بهبود عملکرد اپلیکیشن وجود دارد اما مهم‌ترین آن‌ها به‌صورت کلی شامل موارد زیر می‌باشد:

• عملکرد اپلیکیشن موبایل بیش از آن چیزی است که در بخش فرانت تجربه می‌شود. عملکرد یک اپلیکیشن به‌صورت کلی سرعت آن در پاسخ به تعاملات کاربر است.
• عملکرد اپلیکیشن یکی از مولفه‌های اساسی در توسعه‌ی اپلیکیشن است. کاربران بالقوه‌ی شما در صورت ناامیدی از اپلیکیشن، نه تنها آن را حذف می‌کنند بلکه به ‌احتمال ‌زیاد برای رفع نیاز خود به دنبال رقیب شما خواهند رفت و این باعث تضعیف برند شما می‌شود.
• بهبود عملکرد یک اپلیکیشن شامل بهینه‌سازی شبکه و دستگاه برای اپلیکیشن می‌شود، اما محدود به آن نیست.
• کارهای سریع و راحتی برای بهبود عملکرد یک اپلیکیشن جهت کاهش زمان در پاسخ به تعاملات کاربران، اجرای صفحات، خرابی‌ها و کنترل مصرف انرژی (حافظه و باتری) وجود دارد. حتماً باید استراتژی مربوط به آن‌ها را در اپلیکیشن خود پیاده‌سازی کنید تا کاربران یک تجربه کاربری لذت‌بخش داشته باشند که احتمالاً منجر به بهبود تعامل با اپلیکیشن، وفاداری و بازگشت آنان به اپلیکیشن خواهد شد.